Sự kiện Tào Tháo giết cả nhà Lã Bá Sa là một chi tiết quan trọng trong việc khắc họa tính cách và định hình con đường chính trị của Tào Tháo trong cả chính sử lẫn tiểu thuyết. Nó cho thấy sự chuyển biến của ông từ một kẻ lưu vong thành người theo đuổi quyền lực với phương châm “thực dụng và quyết đoán, bất chấp thủ đoạn”. Cùng phân tích chi tiết hơn.
I. Phân tích sự kiện Lã Bá Sa trong chính sử và tiểu thuyết
1. Trong chính sử (Tam Quốc Chí của Trần Thọ)
- Bối cảnh: Sau khi thất bại trong mưu đồ ám sát Đổng Trác, Tào Tháo bỏ trốn khỏi Lạc Dương. Trên đường chạy trốn, ông gặp nông dân Lã Bá Sa, người tốt bụng tiếp đãi ông bằng bữa cơm đơn giản, với ý định mổ lợn làm tiệc đãi khách.
- Diễn biến:
- Nghe thấy tiếng mài dao, Tào Tháo cho rằng Lã Bá Sa cùng gia đình muốn hãm hại mình. Dù không có bằng chứng rõ ràng, ông vẫn hành động trước bằng cách giết sạch mọi người trong nhà.
- Khi biết mình đã nhầm (tiếng mài dao chỉ là để giết lợn, không hề có ý xấu), Tào Tháo không hối hận mà thốt lên câu nổi tiếng:“宁我负人，毋人负我” – “Thà ta phụ người trong thiên hạ, chứ không để người trong thiên hạ phụ ta.”
- Ý nghĩa:
- Chính sử không cố tình tô đậm hành động này như một tội ác lớn, mà nhấn mạnh vào tâm lý phòng vệ, đa nghi của Tào Tháo trong tình thế sinh tử.
- Đây là thời điểm Tào Tháo bước vào thế giới của những âm mưu chính trị – nơi sinh tồn và quyền lựcquan trọng hơn luân lý hay đạo đức cá nhân.
2. Trong tiểu thuyết “Tam Quốc Diễn Nghĩa” của La Quán Trung
- Diễn biến tương tự, nhưng tác giả nhấn mạnh hơn vào khía cạnh tàn bạo của Tào Tháo. La Quán Trung miêu tả cảnh Tào Tháo giết người vô tội vì nghi ngờ mơ hồ, ngay cả khi Lã Bá Sa và gia đình chỉ đơn thuần tiếp đãi ông với thiện ý.
- Hình ảnh Tào Tháo trong tiểu thuyết được tô đậm như một kẻ phản diện điển hình, sẵn sàng giết chóc không do dự. Việc giết nhầm rồi vẫn điềm nhiên cho thấy ông xem nhẹ mạng sống của người khác và đặt lợi ích bản thânlên trên hết.
II. Phân tích hình ảnh và con đường Tào Tháo chọn sau sự kiện này
1. Hình ảnh Tào Tháo: Định hình tính cách thực dụng và tàn nhẫn
- Đa nghi cực độ: Sự kiện Lã Bá Sa cho thấy Tào Tháo không bao giờ tin tưởng tuyệt đối vào bất kỳ ai, kể cả người có thiện ý. Điều này trở thành một đặc điểm xuyên suốt trong sự nghiệp của ông. Nhiều lần trong đời, Tào Tháo thà ra tay trước còn hơn để mình rơi vào nguy hiểm, như việc xử tử những thuộc hạ khả nghi hoặc đối thủ chính trị tiềm năng.
- Tàn nhẫn nhưng cần thiết: Câu nói “thà ta phụ người trong thiên hạ” phản ánh một triết lý cai trị thực dụng. Trong thời loạn lạc, ông tin rằng đạo đức không thể bảo vệ quyền lực, và những quyết định cứng rắn, đôi khi tàn bạo, là cần thiết để tồn tại.
2. Định hướng con đường về sau của Tào Tháo: Kẻ làm chủ thời loạn
- Trở thành một chính trị gia và nhà quân sự tài ba:
- Sau khi vượt qua nhiều thử thách, Tào Tháo không chỉ sống sót mà còn dần vươn lên nắm quyền lực trong triều đình nhà Hán. Ông bắt đầu chiêu mộ nhân tài, xây dựng lực lượng và tranh đoạt quyền lực với các thế lực khác như Viên Thiệu hay Lữ Bố.
- Áp dụng chiến lược “lấy thủ đoạn để đạt mục đích”:
- Sự kiện Lã Bá Sa báo hiệu con đường của một người không màng đạo lý truyền thống. Tào Tháo dùng cả mưu kế lẫn quân sự để củng cố quyền lực. Điều này thể hiện rõ qua các chiến dịch sau này, như đánh bại Viên Thiệu trong trận Quan Độ bằng kế ly gián, hay tiêu diệt đối thủ dù bằng thủ đoạn phi đạo đức.
- Xây dựng một triều đại riêng:
- Mặc dù danh nghĩa là phò tá nhà Hán, Tào Tháo thực chất đã nắm quyền cai trị. Ông sử dụng quyền lực để kiểm soát vua Hán Hiến Đế, tạo nền móng cho con trai Tào Phi soán ngôi, thành lập nhà Tào Ngụy.
III. Tổng kết và so sánh về ý nghĩa của sự kiện này
- Theo chính sử, hành động của Tào Tháo cho thấy bản năng sinh tồn và sự nhạy bén trước hiểm nguy, thể hiện ông là người có tầm nhìn thực tế trong thời loạn. Tuy nhiên, sự kiện này cũng mở đầu cho một chuỗi hành động tàn nhẫn và không màng đạo đức sau này trong sự nghiệp của ông.
- Theo tiểu thuyết, Tào Tháo được miêu tả như một nhân vật phản diện, đại diện cho sự tàn độc và vô nhân tính. Tác giả La Quán Trung đã sử dụng sự kiện này để xây dựng mâu thuẫn đạo đức, giúp phân biệt Tào Tháo với các anh hùng chính diện như Lưu Bị hay Quan Vũ.
Ý nghĩa sâu xa:
- Sự kiện Lã Bá Sa không chỉ là một hành động đơn lẻ, mà là bước ngoặt trên con đường trở thành một người cai trị đầy mưu mô và thủ đoạn. Nó cho thấy cái giá của quyền lực: để tồn tại và vươn lên, Tào Tháo chấp nhận việc phản bội lòng tin và từ bỏ lương tâm.
Như vậy, từ sự kiện này, Tào Tháo đã chọn con đường làm chủ thời loạn bằng thực lực và sự tàn nhẫn, một con đường không còn chỗ cho đạo đức thông thường.
Bài viết đứng theo góc nhìn cá nhân và luận bàn theo nội dung trong Bộ sách Tam Quốc Chí (sử ký) – Trần Thọ.
Các bạn có thể mua sách ở đây –> [Tam Quốc Chí (5 quyển) – Trần Thọ]
Comments